اصفهانی ها در محاصره تبلیغات امری قرار گرفته اند/ اصفهان آلودگی تصویری دارد

به گزارش خبرنگار مهر، فضای شهری اصفهان به پتانسیل بالقوه ای برای تبلیغات نهادهای مختلف تبدیل شده و این نهادها در رقابتی آشکار با همدیگر و از راه مبالغ هنگفتی که به شهرداری می دهند، هر روز بنری بزرگ تر و عظیم تر از روز قبل بر داربست های چهارراه های شهر می آویزند و ظاهر شهر را نازیباتر از قبل می کنند. از طرف دیگر تابلوهای تبلیغ فرهنگ شهروندی شهرداری نیز گرچه در مواردی ایده های خلاقانه ای دارد، اما گاه هم در انتخاب موضوع و هم در نوع بیان آن به سطحی نگری دچار می شود.

تابلوهای شهری، پیام را به مخاطب حقنه می کند

در این زمینه یک طراح مجسمه های شهری گفت: تابلوهای تبلیغی سطح شهر مشکلات زیادی دارد که نبود طراحی درست و تازه و نظم و قانون در آن ها از آن جمله است.

مرتضی بصراوی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: تابلوهای شهری ابعاد مناسب و استاندارد ندارد و از طرف دیگر استفاده بیش از حد از نوشته، تصویرمحور نبودن و حقنه کردن پیام به مخاطب از دیگر ایرادات آنها است.

وی افزود: پر بودن فضای شهر از تابلوهای شهری بر روی مخاطب تاثیر بدی دارد و معلوم نیست متولی این همه تابلو و بنر کدام نهاد است. برخی تابلوها هم ویژه شهرداری یا کمیته فرهنگ شهروندی هستند و ادبیات موجود در آنها نادرست است.

بصراوی بیان داشت: برای مثال استفاده از جمله ای چون "سلام کنید" در یک تابلوی شهری، مبتنی بر نوعی حقنه کردن پیام است، در حالی که چنین تابلویی باید آگاهی دهنده و منصفانه باشد.

تابلوهای شهری اصفهان، مخاطب را از فضای شهری دلزده کرده است

وی اذعان داشت: برای طراحی این تابلوها باید از نظر اساتید ادبیات، مجسمه سازی و گرافیک استفاده شود، اما این در حالی است که کمیته فرهنگ شهروندی طبق نظر کارشناسان کار نمی کند.

این مجسمه ساز با بیان این که فرهنگ ما مکتوب و مبتنی بر کلمه است، اما در غرب، فرهنگ تصویری جایگزین فرهنگ کلامی شده، ابراز داشت: در فرهنگ ما حتی نقاشی ها هم در خدمت توضیح بیشتر متن کتاب بوده، اما این فرهنگ باید تغییر کند تا فرهنگ تصویری مردم ارتقا یابد.

وی ادامه داد: تابلوهای شهری اصفهان باعث دلزدگی مردم از فضای شهری می شود و در نتیجه فردی که در این شهر زندگی می کند، مدام دوست دارد فضاهای جدیدی به جز فضای شهر خود ببیند، چرا که بر روی فضای زیست او درست کار نشده و این، باعث انزجار او از فضای زیستش شده است.

طراحان تابلوهای شهری، مردم را کودک فرض کرده اند

یک کارشناس گرافیک شهری نیز در این زمینه گفت: تبلیغات شهری و گرافیک محیطی، یک موضوع پیچیده و فراتر از نظر چند کارشناس است.

ابوالفضل آقایی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اصفهان نسبت به برخی شهرهای کشور در این زمینه موفق تر عمل کرده، اما باید توجه کرد که گرافیک محیطی به یک تیم کارشناسی آشنا به مسائل شهری، گرافیکی، روانشناسی، جامعه شناسی، مردم شناسی، لهجه، آداب و رسوم و هنجار و ناهنجاری یک شهر نیاز دارد.

وی با بیان اینکه اصفهان در این زمینه نسبت به برخی شهرهای کشور، در بعضی موارد عقب تر است، بیان کرد: برای مثال گرافیک محیطی شهر مشهد جسورانه تر از گرافیک محیطی اصفهان است و متاسفانه در اصفهان در این زمینه بسیار محتاطانه کار می شود و گروه های زیادی باید یک تابلو را پیش از نمایش در سطح شهر تایید کنند.

آقایی که فارغ التحصیل کارشناسی ارشد نقاشی است، افزود: سطح گرافیک تابلوهای سطح شهر اصفهان، دم دستی و پایین است و گویی طراحان، مردم شهر را کودکان مهد کودکی و دبستانی فرض کرده اند، این در حالی است که مردم اصفهان درک بالایی دارند.

وی ابراز داشت: این آثار را نمی توان جزء آثار گرافیکی محسوب کرد، چرا که این موضوع بیشتر شبیه آن است که یک اپراتور کامپیوتر، بسیار سریع و براساس سفارش هایی که به او داده شده، این تابلوها را طراحی کرده، این در حالی است که در زمینه تصویر می توان بسیار وسیع و عمیق کار کرد.

در اصفهان، آلودگی تصویری داریم

این مدرس دانشگاه عنوان داشت: متاسفانه افرادی که در حال حاضر در این زمینه کار می کنند، درباره جامعه و مردم شهر اصفهان آگاهی ندارند و به همین دلیل به نوشته به عنوان سهل الوصول ترین راه رو می آورند. استفاده آنها از نوشته نیز روزمره و سطحی است، در حالی که ما در زمینه نوشته، افراد خبره و پشتوانه ادبی قدرتمند و سرشار از ایهام، لطافت و ایجاز داریم.

وی ادامه داد: نگاه به شهر باید عمیق و درست باشد و برای انجام کار تبلیغی باید مردم شهر را بشناسیم. مردم اصفهان شعور و شناخت بالایی دارند، چرا که اصفهان پایتخت و محل گذر بوده و مردم آن آدم های زیادی دیده و تجربه های بسیاری کسب کرده اند، اما با سطح پایین کار، به شعور این مردم توهین می کنیم.

آقایی گفت: جانمایی و ارتباط خط، تصویر و رنگ در تابلوهای شهری باید مبتنی بر جامعه شناسی، مردم شناسی و بوم شناسی شهر باشد.

وی افزود: باید توجه کرد که در سطح شهر اصفهان، آلودگی تصویری داریم که کمتر به آن توجه شده، در حالی که این نوع آلودگی موجب افسردگی مردم شده، چراکه مخاطب نمی داند کدام تابلو و کجا را نگاه کند و گاه تراکم تابلوهای شهری به حدی است که جلوی علائم و چراغ های راهنمایی و رانندگی را می گیرد.

باید برای تابلوهای شهری، استاندارد تعریف شود

این فعال حوزه گرافیک شهری بیان داشت: جانمایی تابلوهای شهری به مکان شناسی برمی گردد. متاسفانه در حال حاضر هر ارگانی متناسب با بودجه اش، به کمک تابلوهای بزرگ تبلیغ می کند، این در حالی است که باید استانداردی در زمینه اندازه، رنگ و نوشته تابلوهای شهری وجود داشته باشد تا در فضای بصری شهر هارمونی ایجاد شود.

وی ادامه داد: مردم اصفهان به مناسب گویی، حاضرجوابی و طنز شهره هستند و باید نوشته های تابلوهای کمیته فرهنگ شهروندی را بر این اساس و به کمک طنزنویسان طراحی کرد، اما متاسفانه این نوشته ها سطحی و کودکانه است.

آقایی درباره اهمیت انتخاب موضوع مناسب برای تابلوهای کمیته فرهنگ شهروندی نیز اذعان داشت: برخی موضوعات مانند "سلام کنیم"، کارشناسانه انتخاب نشده، چرا که تیم حاضر در کمیته فرهنگ شهروندی، کارشناس نیستند و در این کمیته از متخصصان زمینه های گوناگون بهره برده نشده است.

آموزش فراگیر از وظایف کمیته فرهنگ شهروندی است

با همه این حرف ها، شهرداری از کار خود دفاع می کند و حتی ایراداتی چون امری و نوشته محور بودن تابلوها را برخلاف نظر کارشناسان این عرصه، نه عیب، بلکه حسن تابلوهای شهری می داند.

کارشناس فرهنگی کمیته فرهنگ شهروندی شهرداری اصفهان در این زمینه گفت: طبق سند راهبردی کمیته فرهنگ شهروندی، ما موظف به دو نوع آموزش فراگیر و نظام مند هستیم که یکی از مصادیق آموزش فراگیر، تبلیغات شهری و نظام مند در قالب کتاب، بروشور، مسابقه و گفتگوی چهره به چهره با مخاطب است.

محمد جواد شمس آرا در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: پشت تابلوهای راهنمایی و رانندگی، یکی دیگر از مصادیق آموزش فراگیر کمیته فرهنگ شهروندی است که در آنها، ما از فضای پشت تابلوهای راهنمایی و رانندگی برای تابلوهای تبلیغاتی استفاده کردیم.

وی افزود: 240 پشت تابلوی راهنمایی و رانندگی در سطح شهر اصفهان داریم که 15 روز یک بار براساس موضوعات مختلف تغییر می کنند و این موضوعات به دو دسته کالبدی یعنی موضوعات شهری و موضوعات روابط اجتماعی شامل حسن خلق و روابط انسانی تقسیم می شوند.

شمس آرا بیان داشت: کارشناسان، طراحان و ایده پردازان مختلف کمیته برای هر موضوع، بالغ بر 100 ساعت کار کارشناسی انجام می دهند تا به طرح و ایده نهایی تابلوها برسند و سپس طرح ها به طراح سپرده می شود و طراح بر روی آنها کار می کند.

وی ادامه داد: کارشناس های حاضر در این جلسات، تمام اعضای کمیته فرهنگ شهروندی، طراح ها و ایده پردازان هستند و از طرف دیگر به نسبت موضوع تابلوها، از کارشناس های دیگری هم بهره می بریم و برای مثال برای طرح معضلات حوزه حمل و نقل در تابلوها از نظرات کارشناس حمل و نقل استفاده می کنیم.

استفاده از نوشته در تابلوهای شهری عمدی است

شمس آرا اذعان داشت: ما از مشاوران افتخاری هم سود می بریم و این مشاوران که اکثرا شهروندان عادی هستند، بر روی طرح ها پیش از تصویب نظر می دهند و پس از تایید طرح ها نیز نظر برخی افراد عادی را درباره آنها می پرسیم.

وی در پاسخ به انتقاد به نوشته محور بودن تبلیغات فرهنگ شهروندی ابراز داشت: ما عمدا از نوشته های بزرگ در تابلوهای خود استفاده می کنیم، چرا که در مواردی لازم است بر روی نوشته بزرگ تاکید کنیم، در حالی که در برخی موارد دیگر تصویر گویا است و نیازی به نوشته نیست.

این مسئول فرهنگی با بیان اینکه هنوز مردم به نوشته بیش از تصویر دقت می کنند، اما سطح سواد گرافیکی آنها نسبت به چند سال اخیر افزایش یافته، گفت: پس از نمایش تابلوهای ما در سطح شهر، جهاد دانشگاهی درباره آنها از مردم نظرسنجی می کند و براساس نتایج این نظرسنجی، 80 تا 90 درصد مردم به این تابلوها توجه می کنند.

وی در پاسخ به انتقاد به امری بودن نوشته های این تابلوها نیز بیان داشت: برخی موضوعات به نوشته و لحن امری نیاز دارد، چرا که ما تصویر مناسب آنها را نداریم و نمی توان آنها را به شکل طنز بیان کرد، بلکه باید به کمک تابلوها به مخاطب درباره آن موضوع تلنگر زد و اهمیت آن را بیان کرد.

شمس آرا با بیان این که در صورت تماس نگرفتن مردم برای تشکر از یک طرح به قوی نبودن آن پی می برند، افزود: نظرات کارشناسان منطقی است، اما در مواردی طرحی را کارشناسان تایید نمی کنند، اما مردم به آن علاقه دارند.

در نهایت باید گفت که شاید شهرداری اصفهان، نظر موافق مردم را ملاک عمل قرار دهد و رویه فعلی خود را در زمینه تابلوهای شهری ادامه دهد، اما نباید فراموش کرد که کارشناسان گرافیک و منظر شهری، هزار نکته باریک تر از مو درباره تاثیر روانی مخرب تابلوهای شهری کارشناسی نشده بر شهروندان می بینند که شهرداری نمی تواند به راحتی از آن ها بگذرد و باعث تخریب سلامت روانی شهر شود.

گزارش: الهام باطنی